W projekcie ustawy budżetowej na rok 2020 zaplanowano subwencję oświatową w kwocie blisko 50 mld zł (49,7 mld zł). To kolejny wzrost środków na edukację. Subwencja będzie wyższa o 6 proc. w stosunku do 2019 roku. Od roku 2016 wzrosła ona w sumie o ok. 9,4 mld zł.

W projekcie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2020, który został 25 października br. przekazany do konsultacji i opiniowania, podział wstępnej kwoty subwencji oświatowej na 2020 r. między samorządy przedstawia się następująco:

• gminy – 30 mld 322 mln zł (61,2%),

▫ w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań gminy – 8 mld 242 mln zł,

• powiaty – 18 mld 586 mln zł  (37,5%),

▫ w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań powiatu – 8 mld 804 mln zł,

• województwa – 628 mln zł  (1,3%).

Zaproponowany podział środków  z subwencji oświatowej na 2020 r. uwzględnia m.in. następujące kwestie:

• finansowanie branżowych szkół II stopnia na podstawie prognozy liczby uczniów w tych szkołach,
• finansowanie zawodów o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego,
• finansowanie w oparciu o prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego,
• wsparcie dla małych szkół w samorządach mniej zamożnych,
• świadczenie „na start” dla nauczycieli.

Podniesienie wysokości wynagrodzeń nauczycieli jest jednym z priorytetów w zakresie polityki oświatowej państwa. W stosunku do marca 2018 r. pensje nauczycieli wzrosły już o 21,2%.

Warto podkreślić, że w 2020 roku planowana jest kolejna podwyżka pensji w wysokości 6%. Z uwagi na fakt, iż zgodnie z pkt I.1. Porozumienia między stroną rządową oraz przedstawicielami Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”, nastąpiło przyspieszenie podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli (podwyżka planowana od stycznia 2020 r. została zrealizowana od 1 września 2019 r.). Ustalenie sposobu finansowania podwyżki wynagrodzeń nauczycieli w 2020 r. nastąpi po określeniu szczegółów jej wdrożenia.

W obowiązującym systemie prawnym nie ma przepisu, z którego wynikałoby, że budżet państwa gwarantuje w ramach części oświatowej subwencji ogólnej środki na pokrycie wszystkich wydatków na realizację zadań oświatowych jednostek samorządu terytorialnego. Zadania oświatowe realizowane przez samorządy finansowane są z ich dochodów. W latach 2016-2018, dzięki dobrej koniunkturze gospodarczej oraz uszczelnieniu systemu podatkowego, dochody jednostek samorządu terytorialnego wzrosły o 38 mld zł, w tym dochody własne wzrosły o ponad 17 mld zł.

Dodatkowo samorządy mają możliwość kreowania własnej polityki oświatowej oraz swobodę w dysponowaniu finansami. Przykładem może być decyzja dużych samorządów o podwyższaniu wynagrodzenia nauczycielom ponad poziom minimalny wynikający z ustawy Karta Nauczyciela i rozporządzenia określającego wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego. Potwierdzają to sprawozdania samorządów na temat wysokości wynagrodzeń. Wynika z nich, że szczególnie duże miasta wydatkują znacząco więcej na wynagrodzenia nauczycieli, niż są do tego zobligowane ustawowo. Zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela samorządy mogą wypłacać wyższe wynagrodzenia nauczycielom, ale muszą to sfinansować z dochodów własnych.

Podczas konferencji prasowej, która odbyła się 7 listopada br. obecni byli wiceministrowie edukacji: Marzena Machałek, Iwona Michałek oraz Maciej Kopeć.